یکی از طبقه‌بندی‌های اصلی کتاب در انواع ژانرهای مختلف آن، کتاب‌های غیرداستانی است. در این مطلب که با عنوان کتابهای غیر داستانی و انواع مختلف آن  ارایه شده. می‌خواهیم به بررسی ماهیت کتابهای غیرداستانی (Nonfiction Book) بپردازیم. انواع مختلف طبقه‌بندی‌های صورت گرفته در این ژانر را نشان دهیم.

کتابهای غیر داستانی و انواع مختلف آن

در زیر به معرفی ۱۳ مورد از مهمترین کتابهای غیرداستانی می‌پردازیم.

۱- کتابهای تاریخی

کتاب‌های تاریخ را نباید با کتاب‌های درسی اشتباه گرفت. در این کتابها، با استفاده از منابع غنی اولیه و ثانویه، وقایعی در زمینه های اجتماعی و سیاسی را در اختیار خوانندگان قرار می دهند تا به صورت بهتری تاریخ گذشته خود را بشناسند. برای مثال، کتاب لنینگراد اثر آنا رید را می‌توان یکی از کتاب‌‌های مطرح در این حوزه قلمداد کرد.

۲- کتابهای فلسفی

در این کتابهاست که سوالات بزرگ مطرح می شوند. وقتی صحبت از کتابهای فلسفی می‌شود عمدتاً کتابهای سخت و دشوار نیچه وکنفوسیوس به ذهن متبادر می‌شود. اما باید بگوییم که این ژانر صرفا متشکل از چنین کتابهایی نیست و نویسندگان کتابهای فلسفی عصر معاصر تلاش می کنند تا محتوای کتابهای خود را نفوذپذیر تر و راحت‌تر نگارش کنند تا همه بتوانند از آنها استفاده کنند. از کتابهای این ژانر می‌توان به کتاب «چگونه مانند یک امپراطور روم فکر کنیم» اثر دونالد رابرتسون اشاره کنیم.

۳- کتابهای دینی و معنوی

کتاب های مربوط به دین و معنویت می‌توانند اشکال مختلفی داشته باشد. برخی مبتنی بر تئوری هستند، برخی برحسب تجربه شخصی نوشته شده‌اند و برخی دیگر در قالب کتابهای خودیاری نوشته شده‌اند و هدف نهایی آن کمک به خوانندگان برای یافتن معنویت در خود است. غالباً، هر كتاب بر روی یك سیستم اعتقادی خاص تمركز می‌كند. کتاب قدرت اکنون نشته آکرت تول را می‌توان نمونه‌ای از این دسته کتاب قلمداد کرد. 

۴- کتابهای علمی

کتابهای علمی یا  کتابهای «علوم و ریاضیات» که وب سایت آمازون آنها را اینگونه دسته بندی می‌کند، می‌توانند کاملاً فنی و تخصصی باشند. بیشتر اوقات، آنها در مورد تحقیقات دانشگاهی دانشمندان گزارش‌هایی ارایه می‌دهند. بنابراین، کتابهای علمی سازمان یافتگی خوبی دارند و در نگارش آنها حتما می‌بایست به استانداردهای دانشگاهی اعم از ارجاع و نمایه‌سازی توجه کرد. در حالی که این کتاب‌ها خشک و بی‌روح به نظر می‌رسند اما سوالات جذاب آنها همیشه می‌تواند به گونه‌ای باشد که خوانندگان را ترغیب نماید. از کتابهای شاخص این طبقه می‌توان به کتاب «تاریخچه مختصری از زمان» نوشته استیون هاوکینگ اشاره کرد.

۵- علوم پرطرفدار (Popular Science)

آیا این نوع کتابهای همان کتابهای علمی هستند اما طوری نگارش می‌شوند که افراد با کمترین دانش در حیطه علم نیز بتوانند استفاده کنند. کتابهای علوم پرطرفدار، تحقیقات و فرایندهای پیچیده ای را انجام می دهند اما در توضیح تمامی اصطلاحات و واژگان تخصصی را حذف می‌کنند تهر فرد معمولی بتواند از آنها چیز جدیدی برداشت کند و اطلاعات جدیدی در مورد جهان هستی کسب کند. برای مثال، کتاب «تاریخچه کوتاه همه چیز» نوشته بیل برایسون را می‌توان از این نوع کتابها دانست.

۶- کتابهای سیاسی و علوم اجتماعی

با آشوب اجتماعی و سیاسی مداوم در سراسر جهان، هم خواندن و هم نوشتن این نوع کتاب ها افزایش یافته است. برخی از کتابهای علوم سیاسی و اجتماعی بیشتر مبتنی بر شواهد گفتاری هستند و برخی دیگر از نظر عمق تحقیقات، با مقالات دانشگاهی هم تراز هستند. در هر صورت، آنها معمولاً یک ویژگی یا ساختار خاصی در جامعه را انتخاب می کنند تا با نگاه انتقادی به تجزیه و تحلیل آن پبردازند. کتاب «چرا ملت‌ها شکست می خورند» اثر اثر دارون عجم اوغلو و جیمز رابینسون جزو این دسته از کتابها هستند.

۷- کتابهای خودیاری (Self-Help)

از میان ژانرهای غیر داستانی موجود، کتابهای خودیاری، جزو محبوب‌ترین‌ها هستند. این کتابها می‌توانند راهنمایی‌ها و اقداماتی را در اختیار شما قرار دهند که از طریق آنها بتوانید مشکلات شخصی را حل کنید. کتاب های خودیاری می توانند مبتنی بر پژوهش باشند یا بر اساس تجارب شخصی باشند. برای مثال، کتاب «از ما بهتران» اثر مالکوم گلدول را می‌توان یکی از نمونه‌های این طبقه معرفی کرد…….

۸- کتابهای اقتصادی و کسب و کار

کتابهای تجاری راهنمای کارآفرینی و مدیریت هستند. این کتابها وسیله‌ای است برای کسانی است که تجربه کسب و کار را دارند تا نکات و عقاید خود را به اشتراک بگذارند. از این نظر، این نوع کتاب‌ها شبیه کتابهای خودیاری می‌شوند، اما به طور خاص برای کارآفرینان و مدیران مشاغل است. کتاب «The Big Short» اثر میشل لویس را می‌توان به عنوان نمونه ذکر کرد.

۹- کتابهای حوزه سلامت

این گونه کتابها در حوزه سلامت و بهداشت روانی و فیزیولوژیکی به ارایه محتوا می‌پردازند. این کتاب ها موضوعات مختلفی را شامل می شوند، از رژیم های غذایی گرفته تا عادت های خواب، از مدیریت استرس گرفته تا مقابله با اضطراب. بیشتر آنها توسط محققان و پزشکان نوشته شده اند که دانش فنی در ارائه مشاوره صحیح را دارند. کتاب «طول عمر» نوشته دیوید سینکلر را می‌توان مثالی از این کتابها ذکر کرد.

۱۰- کتابهای صنایع دستی و سرگرمی

روزی روزگاری قبل از اینکه موتورهای چستجو مانند گوگل اختراع شود، افراد برای آموزش قلاب بافی، فرش بافی، اریگامی و … به کتابهای مرجع مراجعه می‌کردند. این کتابها فنون ساخت انواع صنایع دستی و هنری را در اختیار خوانندگان می‌گذارد. نویسندگان این کتابهای معمولاً افرادی هستند که در یک حوزه خاص تبحر کافی دارند و می‌توانند اطلاعات و دستورالعمل‌های خوبی در انجام یک هنر یا صنعت ارایه دهند. برای مثال کتاب «By Hand» نوسته میوکی سانتو جزو این دسته از کتابها قرار می‌گیرد.

۱۱- راهنمای سفر

معمولاً این کتابها اطلاعات همه جانبه‌ای از یک شهر، روستا و کشور در اختیار بازدیدکنندگان قرار می‌دهند و به آنها کمک می‌کنند تا در مسافرت خود بتوانند به تمام جاها و مکانهای مهم و کلیدی سر بزنند. مثلا، سری کتابهای The Time Out را می‌تواند برای نمونه ذکر کرد.

۱۲- کتابهای آشپزی

۱۳- کتابهای والدگری و خانواده

این کتابها نیز جزو دسته کتابهای غیرداستانی هستند. در این کتابها معمولاً نویسنده درباره روشهای صحیح والدگری و ارتباطات در خانواده مباحثی را مطرح می‌کند و از آنجایی که دغدغه  بسیاری از خانواده‌‌ها و والدین رشد و پیشرفت مهارتهای والدگری خود است، هم اکنون این کتابها به جزو محبوبترین کتابهای دردسترس تبدیل شده‌اند. برای مثال، کتاب «Peaceful Parent Happy Kids» نوشته لورا مارکهام جزو این طبقه از کتابها می‌باشد.

در این مطلب به توضیح کتابهای غیر داستانی و انواع مختلف آن پرداختیم. انواع دیگری از این کتابها وجود دارند که می‌توان به کتابهای آموزش زبان، کتابهای هنری، کتابهای زندگی‌نامه، سفرنامه‌ها و کتابهای درسی اشاره نمود.